- Prof. Dr. Sönmez Kutlu
- Prof. Dr. Sönmez Kutlu
Hasan Onat Kitaplığı
Hazırlayan Prof. Dr. Sönmez Kutlu
Sorularla İslam Mezhepleri
Yazar: Prof. Dr. Hasan Onat
Hazırlayan: Prof. Dr. Sönmez Kutlu
İslam Bilimlerinde Yöntem
Prof. Dr. Hasan Onat
Prof. Dr. Sönmez Kutlu
Din Anlayışımız Üzerine Denemeler
Yazar: Prof. Dr. Hasan Onat
Hazırlayan: Prof. Dr. Osman Aydınlı
Küreselleşme Din ve Terör
Yazar: Prof. Dr. Hasan Onat
Hazırlayan: Prof. Dr. Sönmez Kutlu
Alevilik Kızılbaşlık Bekataşilik
Yazar: Prof. Dr. Hasan Onat
Hazırlayan: Prof. Dr. Sönmez Kutlu ve Prof. Dr. Ömer Faruk Teber
Din İnsan ve Anlam Arayışı
Yazar: Prof. Dr. Hasan Onat
Hazırlayan: Dr. Betül Yurtalan
Aforizmalar
Toprak Tohum ve Kökler
Yazar: Prof. Dr. Hasan Onat
Hazırlayan: Dr. Fatıma Nur Demir
İslam'ın Akılcı Yorumu
Prof. Dr. Hasan Onat
Hazırlayan: Prof. Dr. Sönmez Kutlu
İslam ve İnsan Hakları I (Takvim)
Takvim Gazetesi
İSLAM VE İNSAN HAKLARI (I)
Prof.Dr. Sönmez KUTLU
Kur'an'ı Kerim, baştan sona okunduğu zaman onun insan haklarına ne kadar önem verdiği açıkca görülecektir. Böyle bir kitabın gönderilmesinin temel amacı, sadece sağlıklı, kişilikli, inançlı, kendisine ve insanlığa faydalı üretken insanlar yetiştirmektir. Aynı zamanda adalet, eşitlik ve kardeşlik esasına dayalı faziletli bir toplum yaratmaktır. Böyle bir toplumun oluşmasında, insanlar için hangi hak ve özgürlükler gerekiyorsa bunların, hemen hemen tamamını içermektedir.
a) İnanç ve Düşünce Özgürlüğü
Bütün insanlar inanmak veya inanmamakta veya her hangi bir dini benimsemekte serbest bırakılmıştır. Bir kimseye her hangi bir dinin zorla benimsetilmesine veya dini dolayısıyla insanların küçük düşürülmesine şiddetle karşı çıkılmıştır. Bundan dolayı inancın geçerliliği için, bir dinin özgür iradeyle, can-ı gönülden benimsenmesi şart koşulmuştur. Kur'an'ın temel felsefesi, insanları akıllarını kullanmaya, varlıklar üzerinde, olaylar üzerinde düşünmeye sevkedip doğruya ulaştırmaktır. Bu sebeple aklı, tefekkürü, bunları kullananları öven yüzlerce ayet vardır. Bütün bu ayetlerde insaları doğruya ulaştırmak için kendine has pek çok akli metodlar önerir. İnanç ve düşünce özgürlüğü ile ilgili bazı ayetler şunlardır:
b) Yaşama Hakkı
Bu hak, hayatın dokunulmazlığını, bedenin bütünlüğünü koruma ve sağlık hakkını içermektedir. Başta insan olmak üzere bütün canlıların yaşama hakları teminat altına alınmıştır. Savaş hukukunun cari olduğu zamanda savunma amacıyla öldürme hariç bir canlının haksız ve sebepsiz yere asla öldürülmemesini istemiştir. Hatta bir canlının öldürülmesini bütün canlıların öldürülmesi; bir canlının hayatta kalmasını sağlamayı bütün canlıların hayatta kalmasını sağlamak olarak kabul etmiştir. Bu sebeple insanın haksız olarak öldürülmesine veya insan bedeninin bütünlüğünü ihlal eden her türlü suça oldukça ağır cezalar takdir etmiştir. Hiç bir şahsın kendi hayatına son verme hakkı olmadığı gibi, hayatını korumasından ve devam ettirmesinden sorumludur. (Hüseyin Tekin, İslam'da Şahsiyet Hakları, Ankara 1996, 78).
İslam’da insan bedenine veya hayatına zarar veren her şey yasaklanmış, fakat insanın hayatı tehlikeyle karşı karşıya kaldığında onun hayatta kalması için normal durumlarda haram kılınan şeyler helal kılınmıştır. Mesela içki ve domuz eti haramdır. Ancak susuzluktan veya açlıktan ölmeyle karşı karşıya bulunan bir insan için bunlar haram olmaktan çıkar, hayatta kalabilecek kadar yemesi gerekir. Ayrıca bir insanın, intihar yoluyla veya rızasıyla doktor veya başkaları tarafından öldürülmesi büyük bir suç olarak görülmüştür. İnsanın bedenindeki organlar ona Allah'ın bir emaneti olarak verilmiştir, bundan dolayı korunmaları gerekir. Hiç bir şekilde bir başkasına para karşılığı satılamaz. Ancak kendi hayatını tehlikeye sokmayacaksa ve onu vermekle başka bir canı kurtaracaksa bağışlamasına müsaade edilmiştir. Sağlık haklarından dolayı, hiç kimse sağlıksız bir yerde tutulamaz, onun üzerinde bedenini ve ruh sağlığını bozacak deney ve müdahaleler yapılamaz. Aynı şekilde, psikolojik baskı ve tehditlerle manevi işkence yapılarak ruh sağlığını bozacak davranışlarda da bulunulamaz.(Tekin, 107)
Prof.Dr. Sönmez KUTLU
Kur'an'ı Kerim, baştan sona okunduğu zaman onun insan haklarına ne kadar önem verdiği açıkca görülecektir. Böyle bir kitabın gönderilmesinin temel amacı, sadece sağlıklı, kişilikli, inançlı, kendisine ve insanlığa faydalı üretken insanlar yetiştirmektir. Aynı zamanda adalet, eşitlik ve kardeşlik esasına dayalı faziletli bir toplum yaratmaktır. Böyle bir toplumun oluşmasında, insanlar için hangi hak ve özgürlükler gerekiyorsa bunların, hemen hemen tamamını içermektedir.
a) İnanç ve Düşünce Özgürlüğü
Bütün insanlar inanmak veya inanmamakta veya her hangi bir dini benimsemekte serbest bırakılmıştır. Bir kimseye her hangi bir dinin zorla benimsetilmesine veya dini dolayısıyla insanların küçük düşürülmesine şiddetle karşı çıkılmıştır. Bundan dolayı inancın geçerliliği için, bir dinin özgür iradeyle, can-ı gönülden benimsenmesi şart koşulmuştur. Kur'an'ın temel felsefesi, insanları akıllarını kullanmaya, varlıklar üzerinde, olaylar üzerinde düşünmeye sevkedip doğruya ulaştırmaktır. Bu sebeple aklı, tefekkürü, bunları kullananları öven yüzlerce ayet vardır. Bütün bu ayetlerde insaları doğruya ulaştırmak için kendine has pek çok akli metodlar önerir. İnanç ve düşünce özgürlüğü ile ilgili bazı ayetler şunlardır:
b) Yaşama Hakkı
Bu hak, hayatın dokunulmazlığını, bedenin bütünlüğünü koruma ve sağlık hakkını içermektedir. Başta insan olmak üzere bütün canlıların yaşama hakları teminat altına alınmıştır. Savaş hukukunun cari olduğu zamanda savunma amacıyla öldürme hariç bir canlının haksız ve sebepsiz yere asla öldürülmemesini istemiştir. Hatta bir canlının öldürülmesini bütün canlıların öldürülmesi; bir canlının hayatta kalmasını sağlamayı bütün canlıların hayatta kalmasını sağlamak olarak kabul etmiştir. Bu sebeple insanın haksız olarak öldürülmesine veya insan bedeninin bütünlüğünü ihlal eden her türlü suça oldukça ağır cezalar takdir etmiştir. Hiç bir şahsın kendi hayatına son verme hakkı olmadığı gibi, hayatını korumasından ve devam ettirmesinden sorumludur. (Hüseyin Tekin, İslam'da Şahsiyet Hakları, Ankara 1996, 78).
İslam’da insan bedenine veya hayatına zarar veren her şey yasaklanmış, fakat insanın hayatı tehlikeyle karşı karşıya kaldığında onun hayatta kalması için normal durumlarda haram kılınan şeyler helal kılınmıştır. Mesela içki ve domuz eti haramdır. Ancak susuzluktan veya açlıktan ölmeyle karşı karşıya bulunan bir insan için bunlar haram olmaktan çıkar, hayatta kalabilecek kadar yemesi gerekir. Ayrıca bir insanın, intihar yoluyla veya rızasıyla doktor veya başkaları tarafından öldürülmesi büyük bir suç olarak görülmüştür. İnsanın bedenindeki organlar ona Allah'ın bir emaneti olarak verilmiştir, bundan dolayı korunmaları gerekir. Hiç bir şekilde bir başkasına para karşılığı satılamaz. Ancak kendi hayatını tehlikeye sokmayacaksa ve onu vermekle başka bir canı kurtaracaksa bağışlamasına müsaade edilmiştir. Sağlık haklarından dolayı, hiç kimse sağlıksız bir yerde tutulamaz, onun üzerinde bedenini ve ruh sağlığını bozacak deney ve müdahaleler yapılamaz. Aynı şekilde, psikolojik baskı ve tehditlerle manevi işkence yapılarak ruh sağlığını bozacak davranışlarda da bulunulamaz.(Tekin, 107)
Yorumlar - Yorum Yaz
İnsani ve Ahlaki Değerler
Prof. Dr. Sönmez Kutlu
İmam Maturidi ve Maturidilik
(Özbek Türkçesi)
Prof. Dr. Sönmez Kutlu
Türk Müslümanlığı Üzerine Yazılar
Güncel Dini- Siyasi Meseleler Üzerine Yazılar
Selefiliğin Fikri Arkaplanı
