Islamdın Iyık Paygambarı Azratı Muhammad

Ислам пайгамбары Аз. Мухаммед 571-жылы путпараст ишеними окум сургон Арабстандын Мекке шаарында жарык дуйного келген. Атасы Абдулла ал тороло электен бир канча апта мурда кайтыш болгон. Ал торолгондон кийин аны чон атасы Абдулмуталип багууну оз мойнуна алды. Ал сегиз жашка барганда энеси Амине жана чон атасы Абдулмиталип коз жумду. Балалык чагынан эле жетим калгандыгына байланыштуу иштоого мажбур болду. Чабандык кылды, соодагерлик менен алектенди. Ал 25 жашка чыкканда ар намысы жана байлыгы менен таанылган. 40 жаштагы бир жесир аял менен уйлонуп, бактылуу турмуш откорду. Уйлонгондон кийин бир канча моонотко чейин соодагерлик кылды. Ал соодагерлик учурунда эч бир кыянатчылык жасабады, ошол себептен «ишенимдуу адам» наамын алды.

Исламдын ыйык пайгамбары Аз. Мухаммед!Аз.Мухаммеддин омуру                                 

Ислам пайгамбары Аз. Мухаммед 571-жылы путпараст ишеними окум сургон Арабстандын Мекке шаарында жарык дуйного келген. Атасы Абдулла ал тороло электен бир канча апта мурда кайтыш болгон. Ал торолгондон кийин аны чон атасы Абдулмуталип багууну оз мойнуна алды. Ал сегиз жашка барганда энеси Амине жана чон атасы Абдулмиталип коз жумду. Балалык чагынан эле жетим калгандыгына байланыштуу иштоого мажбур болду. Чабандык кылды, соодагерлик менен алектенди. Ал 25 жашка чыкканда ар намысы жана байлыгы менен таанылган. 40 жаштагы бир жесир аял менен уйлонуп, бактылуу турмуш откорду. Уйлонгондон кийин бир канча моонотко чейин соодагерлик кылды. Ал соодагерлик учурунда эч бир кыянатчылык жасабады, ошол себептен «ишенимдуу адам» наамын алды.         Турмушунда ичимдик ичпеди, зына жасабады жана абийирсиздик (адеп-ахлаксыздык) кылбады, эч бир убакыт буттарга сыйынбады, жалгыз Кудайга ишенди. Ал акылдуу, зээнд\, намыскъй болгон, зордук-зомбулукка каршы чыккан, ар бир адамга жардам берген. Ушул себептен Кудайдын й катары таанылган ыйык Каабанын ондолуусунда араб урууларынын арасында ортосундагы келишпоочулукту жоюу анын эмгеги менен ишке ашты. Ал 40 жашка чыкканда Кудайдын элчиси болду. Окууну, билим алууну буйрук кылган аяттарды тушурду. Ал бул алынган аяттарды  айлана  чойросундогу адамдарга кемчиликсиз так жана туура баянданды. Булардын бардык жыйындысы учурда колубуздагы ыйык Куран китебинде топтолгон. Ал Кудайдын бул буйруктарын же Исламды уй-булосуно, жакындарына, айланасындагыларга,  Арабстанга жана буткул дуйного жаюуга аракет кылды.  Пайгамбарлыгынын алгачкы  он жылдан ашыгын Меккеде, калган жылдарын Мединада откозду. Аз.Пайгамбарыбыз 632-жылы, 63 жашында Мединада жарык дуйнодон кайтты. Бир топ тоосколдуктарга, кыйынчылыктарга карабастан 23 жылдык пайгамбарлык омурундо чон ийгиликтерге жетишти. Анын жашоосу  жамандыкка жана ишенимсиздикке каршы курошуу менен отту. Ал алып келген Ислам дининин натыйжасында адамзат оз аброюна ээ болду. Арап кыз бобокторду олтуруу адатынан, аялдар зомбулуктан, кембагалдар эзилуудон куткарылган. Ошол себептен Америкалык ойчул Майкл Харт «Адамзат тарыхында эн таасирдуу 100 киши» аттуу тарыхый эмгегинде биринчи орунду Аз.Мухамедке берген.  

Пайгамбарыбыз Азирети Мухаммеддин Коштошуу съз (Веда кутбасы) 

Мекке шаары 630-жылы мусулмандардын карамагына ъткъндън кийин Ислам дининин жайылуусу кчъд. Кудайдын жалгыз экендигине болгон ишенич адамдардын ой туногундо орун алды. Чыныгы ыймандуулуктун ислам дининде экендигин тушунгон адамдар, топ-топ болуп ъз каалоолору менен исламды кабылдай башташкан. 23 жылдык кръш\нн алгылыктуу жыйынтыгында Пайгамбарыбыз хижранын 10-жылы 100000 ден ашуун мусулмандар менен бирге Мединадан Меккеге Ажыга  барган. Пайгамбарыбыз омурунун акыркы кндър экендигин сезип, мындан  кийин ажылык милдетин аткара албастыгын байкап, ошол жердеги мусулмандарга коштошуу съзн сйлъд. Ошондуктан Пайгамбарыбыздын бул Ажылык сапары “Коштошуу ажылыгы” жана, анын Арапат тоосунда 124000 ге жакын мусулмандарга окуган хутбасы “Коштошуу съз” деп аталып калган. 

Бисмилла хиррахманиррахим!           

Эй адамдар! Съзмъ Кулак салгыла! Билбеймин, бирок, ушул жылдан кийин бул жерде дагы бир жолу кайрадан жолукпай калышыбыз ммкн.           

Адамдар! Бул кндърнър кандай куттуу кн болсо, бул айларыёар кандай жаркын ай болсо, бул шаарыёар (Мекке) кандай ыйык шаар болсо, жаныёар, млкнър, намысыёар дагы ошондой куттуу жана ар трд\ зордук зомбулуктардан сакталган.           

Жолдошторум! Съзсз жаратканга барасыёар. Ага, бул дйнъдъ кылган иштериёердин жообун бересиёер. Менден кийин эч качан Ислам жолунан алыстабагыла, бири-биринерди ълтрууго барбагыла! Бул осуятымды уккандар укпагандарга жеткизсин, ммкн алардын ичинен силерден дагы жакшы тшнгъндър жана кабыл алгандар болор.             Жолдошторум! Кимдин колунда биръънн аманаты бар болсо, аны ээсине тапшырсын. Пайыздын (суткордуктун) бардык трнъ тыюу салынгандыгын билгиле. Алла ушундай буйруду. Мен алгачкы тыюу салган  пайыз, Абдулмутталиб уулу (атамдын бир тууганы) Аббастын пайызы болгон. Сизге ъзёздун акчаёыз гана тийиштуу. Жапа чекпегиле, жапа чектирбегиле!            

Жолдошторум! Къёл бургула! Караёгылык доорунан калган бардык ырым-жырым, адаттарга тыюу салынды. Караёгылык доорунда сакталган кандуу ъч алууларды толугу менен жок кылгыла. Мен тыюу салган биринчи ъч алуу Абдулмутталибтин небереси Ильяс бин Рабианын ъч болгон.            

Эй адамдар! Чындыгында шайтан ушул мекениёерде ъзнъ батынуудан толугу менен мтн згън. Бирок, сиздер мындан сырткары кээ бир майда барат иштериёерде ага баш ийсеёер, аны кубантасыёар. Диниёерди коргоо чн мындай иштерден алыс болгула.           

Эй адамдар! Аялзаттын укуктарын къзъмълдъглъ жана бул негизде Алладан корккула. Сиздер аял затты Алланын буйругу менен алдыёыздар жана алар менен й-блъъ куруп жашоо сиздерге Кудай тарабынан адал кылынган. Сиздердин аялзатка карата укугуёуз кандай болсо, аялзаттын да  сизге карата укугу ошондой. Аялзаттын сиздин алдыёыздагы милдети: Ала жипти аттабоолору,  уруксатыёызсыз сиз жактырбаган биръълърд йёзгъ киргизбеши керек. Эгер бул милдеттерди аткара алышбаса, Алла сизге аларды тъшъктъ жалгыз калтырууга, ага да болбосо ылайыктуу жаза аркылуу тарбиялооёуздарга уруксат берет. Сиздин аялзатка карата милдетиёиз: мезгилдин рп- адаттарына жараша азык зат, кийим кече ж.б. нерселер менен камсыз кылуу.            

Эй момундар! (мусулмандар) Сиздерге эки аманатты калтырып жатам. Ушуларга чын дилиёер менен баш ийип, орундатсаёар эч качан туура жолдон адашпайсыёар. Ал аманаттар: Аллахтын китеби Кураны Керим жана Пайгамбарынын сннът.           

Момундар! Съзмд кунт коюп уккула жана маани бергиле! Мусулман мусулмандын бир тууганы жана бардык мусулмандар бир тууган. Ар бир мусулманга бир тууганынын каны да, млк да адал болбойт. Жалгыз чын къёлдън тартууланган млк буга кошулбайт.           

Эй адамдар! Жанабы Хак ар бир укук ээсине ъз укугун берген. Адамдардын ар бирине мурдатан лшн белгилеген. Мурасчыга осуяттын кереги жок. Ымыркай кимдин тъшъгндъ търълсъ ага таандык. Арамдык кылган биръъ чн мындай укук берилбейт. Атасынан башка биръънн теги болгондугун айткан ?жотосуз, о.э ээсинен башка биръъгъ кызмат кылган кул, Алланын периштелеринин жана адам аттуунун  наалатына калсын. Жанабы Хак бул трл\ адамдардын тооболорун жана кбъългн кабыл кылбайт.           

Эй адамдар! Жараткан биръъ! Атаёар да биръъ. Жалпыёар Адам Атанын балдарысыёар. Адам Ата болсо топурактан жаратылган. Арабтын арап эместен артыкчылыгынын жоктугу сыяктуу эле, ак тст\нн да карадан артыкчылыгы жок. Артыкчылык жалгыз такыбалыкта, Аллахтан коркууда Алла чн эё кымбаттуу болгондор андан эё къп корккондор болуп эсептелет.           

Араёардан кандайдыр бир мунжу, кара кул башыёызга жетекчи болуп дайындалып, Алланын китеби боюнча башкарса, аны уккула жана баш ийгиле. Кнъъл ъз кнъъснъ ылайык гана жазаланат. Атасы баласынын, баласы атасынын кнъъснъ жооп бербейт. Къёл бургула! Ушул торт нерсени эч качан аткарбагыла: Аллага эч качан, эч нерсени шерик кошпогула. Алланын сиздерге арам жана кол жеткис кылган жандыктарды себепсиз ълтрбъглъ, арамдыкка барбагыла, уурулук кылбагыла.Адамдар “Лаа илааха иллаллах” дегенге чейин, алар менен  кръш\гъ буйрулдум. Алар ушундай дегенде гана, оз млкн жана жанын сактап калышат. Эсеп -кысабы болсо Аллага таандык. Адамдар! Эртеё мени сизден сурашканда эмне деп жооп бересиёер? Сахабалары(жолдоштору) бир ооздон мындай деп жооп беришти: “Алланын элчилигин аткардыёыз, милдеттериёизди толугу менен орундаттыёыз, бизге осуят жана насаат айттыёыз деп кбъълук кылабыз”.Андан кийин Пайгамбарыбыз съъмъйн кътърд, калкты къргъзп кайра тшрд да, мындай деди:                                              

Кбъ бол оо жараткан!                                              

Кбъ бол оо жараткан!Кбъ бол оо жараткан!                           

Аз.Мухаммеддин хадистеринен тандалмалар           

Хадис дегенде Пайгамбарыбыз Аз. Мухаммеддин, адамзаттын бийик болушун, бактылуу, бейпил жашоосу чн кърсъткън жолун, сйлъгън създърн, насааттарын, жасаган лгл\ мамилелерин жана  иш-аракеттерин тшнъбз.“

Тазалык ыймандын жарымы”.

“Балдарына ырайымдуулук кылбаган, улууларды урматтабаган биздин топко кирбейт”.

“Кудайга ишенбесеёиз жаннатка кире албайсыз. Бири-бириёизди сйбъсъёз ыймандуу боло албайсыз”.

“Коёушусу ач учурда, курсагы ток жаткан адам биздин топко кирбейт”.

“Илим аял, эркек экендигине карабастан ар бир мусулманга парз”.

“Мен эё жогорку адеп- ахлакты адамзатка жеткир\ чн жиберилдим”.

“Кудай алдында эё сйкт\ кулдар, адеп- ахлагы эё жогору болгондор”.

“Бир мусулманды алдаган, же ага зыян келтирген жана айлакер адамдар биздин топко кирбейт”.

“Эё улуу ыйман- жогорку адеп ахлак”.

“Эё жогорку садага-бир мусулмандын билим алып жана алган билимин башка мусулмандарга йрът\с”

“Адамдардын эё улуусу-ак къёл жана туура сйлъгъндър”.

“Ата-эненин бере турган эё баалуу белеги- жакшы таалим-тарбия”.

“Адебиёизди жогорулатыёыз”!

“Эй Кудайдын кулдары! Даарыланыёыз. Анткени Кудай карылыктан башка ар трд\ оорунун дабаасын кошо жараткан”.

“Ден-соолугуёузду сактаёыз, ъз колуёуз менен ъзёзд коркунучка бербеёиз”.

“Беш нерсеге жолугуудан мурда, беш нерсенин баалуулугун билиёиз: Ълмдън мурун жашоонун, оорудан мурун ден-соолуктун, карылыктан мурун жаштыктын, жакырчылыктан мурун байлыктын, эмгектенуудон мурун эс алуунун  баалуулугун билиёиз”

.“Аял бош убакытта намазын окуп, Рамазан айынын орозосун тутуп, аялдык намысын коргосо жана ъмрлк жолдошун сыйлап, урматтаса, кайсы эшиктен болсо да бейишке кирет”.

“Момундардын (мусулмандардын) ыйманынын эё жогоркусу адеп-ахлакынын улуулугу. Сиздин эё улуулугуёуз аял затына карата эё жакшы мамиле жасагандыгыёыз”.

“Жакын туугандары, достору менен байланышын згън  адам жаннатка кире албайт”.

“Эё улуу мусулман ким? Башка мусулмандарга тили жана  колу аркылуу жамандык кылбаган кимдир биръъ”.“Кимдир биръъ жакшылап даарат алып Жума намазына барып, чын къёлдън Кутба укса 3 кн мурунку жана бул жумадан кийинки жумага чейинки кнъълър кечирилет”.

“Адамдардын жакшысы, бул дуйно жашоосу учун акыретин  таштабаган, акыреттеги жашоосу учун дуйно жашоосун таштабаган, ар  эки  дуйно учун  аракеттенген жана  инсандарга жук болбогон адамдар”.  

“Кыямат кунундо адам торт нерсе боюнча суракка алынбастан туруп, Кудайдын алдынан кете албайт. Омурун кайсы жерде откоргон,  денесин кайсы жерде  зыянга учураткан, мал-мулкун кайдан тапкан жана кандай амал менен жашагандыгы суралат.” 

“Кыямат башталып жаткан учурда  бироонуздордун колунуздарда курма осумдугунун кочоту болсо, анда ал кочотту кыямат болгонго чейин  бар кучуёз менен  тезинен жерге таштабастан отургузушунуз зарыл”.           

“Бир мусулман кочот отургузса же бир осумдук эгип ал осумдуктун жемишинен адам, канаттуу же жан-жаныбарлар жесе, аны отургузган адамга  сообу тийет”.“Бир киши  кочот отургузса, отургузган кочотунун жемишинин санына жараша ага сооп жазылат”.

“Амалдардын эн улуусу- намаз окуу”.“Эл баскан жолдогу зыяндуу жетоскоолдук кылган нерселерди тазалоо ыймандын бир болугу”.

“Ислам, эн сонун адептуулуктун негизи”.“

Жалганчылык менен ыйман бир арада болбойт”.

“Бир адам олгондон кийин артында  калтыра турган 3 нерсе бар. 1. Артынан ага дуба кыла турган урпагы, 2. инсандардын пайдасы учун сооптуу иштерди (жол, копуро, мектеп, мечит ж.б.) жасоосу, 3. адамзатка керектуу болгон илимге салымын кошуусу.  

Аз. Мухаммеддин улуулугу тууралуу айтылган създър           

«Адамзат тарыхынын эн улуу 100 адамы» аттуу чыгармасында проф. докт. Майкл  Харт (Miheal Hart)

Аз. Мухаммеддин улуу инсан экендигин баса белгилеген. “Адамзат тарыхынын эн улуу адамы Аз. Мухаммед болуп саналат”.  Дуйнонун эн улуу адамдарынын тизмесинин башына Аз. Мухаммеддин тандалып алынышы кээ бир окурмандарды ойго салып, кээ бироолордун пикирлеринде суроо туулушу  мумкун. Бирок  Аз. Мухаммед тарыхта диний жана дуйнолук жааттарда  эн жогорку ийгиликке жетишкен.Суйуктуу пайгамбарыбызга  ото чон урмат-сый корсоткон Германиянын мамлекет адамы Пренс Бисмарк (Prens Bismark) ушуларды айтат:

«Мухаммед мен сенин замандашын боло албагандыгым учун окуномун! ... Сага окшогон тандалган озгочо кудуретти адамзат бир гана жолу корду, мындан кийин коро албайт. Мен сенин улуулугуна журоктон чыккан урмат менен баш ийип таазим кылам!»

Француз философу Алекси Лавазон мындай дейт:«Адамдардын эркиндиги учун Аз. Мухаммедке келген Куран чындыкка толгон ыйык бир китеп. Аз. Мухаммеддин чыныгы Пайгамбар болгондугунан кумон санабайм»

Улуу Л.Н. Толстой мындай деген:

«Пайгамбар Аз. Мухаммед- адамзатты бейпил турмушка баштаган улуу инсан. Жалпы адамзат учун кылган кызматы тоо которгус. Аларды согуштан куткарып, тынчтыкка жеткизди. Аларга осуп-онугуунун улуу жолдорун корсотту. Ага окшогон улуу асылзаадага буткул урмат-сый таандык.»  

Белгилуу тарыхчы Жан Девомпот томондогудой белгилеген:

«Мен бир тарыхчымын, бардык илимий иштерди изилдегендей эле исламды да изилдоо менен бирге Аз. Мухаммеддин кишилик сапатын да кошо изилдедим. Кийинчерээк аян келген учурдагы анын жасаган иштерине коз жугуртуп, турдуу коомдук жайлардагы жургузгон иш аракеттерин изилдоо менен мындай иштерди улуу адам гана жасай  ала тургандыгына ишендим».Француз тарыхчысы Ламартин “Atistaire de la Turguie, Paris. 1854”-деген эмгегинде  томондогулорду корсоткон:

«Идеясынын улуугугун, кыйынчылык шарттарда  адамдын колунан келбеген ийгиликтерди жаратышын критерий кылып алсак, эч ким  азыркы дуйно тарыхынын эн улуу адамы Аз. Мухаммедге тендеше албайт».

«Адамдардын улуулугун олчоого жараган кайсы критерийди албайлы,дайымы ушул суроого такалабыз: Аз.Мухаммедден да улуу адам барбы?»  

Корунуктуу еврей тарыхчысы Г.Б. Шоу (G.B.Shaw) томондогудой создорду айткан: “Мен Аз. Мухаммеддин омур жолун изилддим, Ал кереметтуу инсан болгон ага адам заттын куткаруучусу деген наам берилуусу зарыл. Менин оюмча анын жайган дини бгнк кндъ Европада кандай кабылданса, келечекте дагы да кеёири кулачын жаят”.

Энес бин Малик мындай деген: «Он жыл бою Аз. Мухаммеддин колунда кызмат кылдым, мага бир жолу да катуу тийген жок».